De Rijksoverheid en het bedrijfsleven in Nederland betalen jaarlijks miljarden euro’s te veel voor de inhuur van externe professionals. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Intelligence Group. “Organisaties betalen een dure cappuccino per ingehuurd uur te veel.”
Vooral de exploderende kosten de gepaard gaan met de inhuur van externe professionals bij de Rijksoverheid is de Tweede Kamer al langer een doorn in het oog. Voormalig Staatssecretaris Alexandra van Huffelen van BZK wijt de flinke toename van de externe inhuur bij de rijksoverheid aan ‘exogene’ factoren. Dat schrijf ze in een brief aan de Kamer in oktober vorig jaar.
“Arbeidsmarktkrapte, het herstel van de toeslagenaffaire, schade-afhandeling van de gaswinning in Groningen en de afhandeling van de coronacrisis liggen grotendeels ten grondslag aan de toename van externe inhuur bij de rijksoverheid in de jaren 2020, 2021 en 2022,” legde Van Huffelen toen uit.
Kosten externe inhuur: 2,68 miljard euro
In 2022 waren de uitgaven aan externe inhuur ten opzichte van de totale personeelsuitgaven 14,2 procent. Dat was opnieuw een toename ten opzichte van 2021, want toen ging het nog om 13,4 procent. Beide percentages zijn ver boven de zogenaamde ‘Roemernorm’ die in 2010 was ingesteld en voorschrijft dat uitgaven aan externe inhuur niet hoger dan 10 procent van de totale personeelsuitgaven mogen zijn. Dit schrijft Binnenlands Bestuur.
De oorzaak ligt bij organisaties die tarieven voor externen baseren op de salarisschalen van vaste medewerkers, in plaats van op de actuele marktprijzen voor zzp’ers en gedetacheerden. Ze hanteren hiervoor veelal een vaste ophoogfactor van 1,6 tot 2 keer het salaris van een vergelijkbare vaste medewerker. Omdat salarissen doorgaans stijgen en zelden dalen, stijgen de tarieven voor externen door deze koppeling automatisch mee, terwijl tarieven in de markt op dit moment stagneren of zelfs dalen.
Geen concurrentieprikkel
“De koppeling van inhuurtarieven aan loon- en functiegebouwen is onwenselijk en inefficiënt. Het haalt de concurrentieprikkel uit de markt en zorgt ervoor dat honderden met name grote werkgevers een dure cappuccino per ingehuurd uur te veel betalen,” stelt Geert-Jan Waasdorp, CEO van Intelligence Group. “Alleen al bij de Rijksoverheid gaat het om 200 miljoen euro per jaar dat te veel betaald wordt, oftewel €10,50 per gedeclareerd uur.”
Tarieven stijgen ondanks afkoeling arbeidsmarkt
Het onderzoek toont aan dat de tarieven bij veel organisaties blijven stijgen, ondanks een recente afkoeling van de arbeidsmarkt, die elders zorgde voor tariefstagnatie of zelfs daling van de tarieven. Zonder ingrijpen dreigen de extra kosten voor de Rijksoverheid de komende vier jaar op te lopen tot circa 1 miljard euro. In het nieuwe coalitieakkoord staat dat het kabinet 22% wil inkrimpen op het ambtenarenapparaat en de inhuur van externen. Het betalen van marktconforme tarieven lijkt echter nog geen bezuinigingsmaatregel te zijn.
“Koppel direct de inhuurtarieven los van het loon- en functiegebouw en gebruik marktconforme tarieven,” adviseert Waasdorp. “Opdrachtgevers zouden van zelfstandigen en bemiddelingsbureaus moeten eisen dat ze de totstandkoming van hun tarieven objectief en cijfermatig onderbouwen.”