Een op de zes mensen in Nederland is laaggeletterd. Zij kunnen patiëntenfolders niet lezen, laat staan dat ze de vaardigheden hebben om in te loggen in een patiëntenportaal om onderzoekuitslagen te bekijken. Dit is Michiel Tebbes, deeltijd SEH-arts en deeltijd in dienst bij zorg-ICT-dienstverlener D&A Conclusion, al jaren een doorn in het oog. Hij zet ChatGPT in om daar wat aan te doen.
Sinds OpenAI ChatGPT voor het grote publiek beschikbaar stelde, is er veel over deze software te doen. Het is niet helder welke bronnen hij gebruikt, en de antwoorden waar de tool mee komt, kloppen niet altijd. Hier heb je geen last als je het model vraagt om een bepaalde tekst te vertalen of hertalen naar het niveau van een kind of van een laaggeletterd iemand. Dit ontdekte Michiel Tebbes toen hij dienst had op de spoedeisende hulp in het Slingeland Ziekenhuis en de cardioloog hem in medische taal vertelde wat er precies met zijn patiënt aan de hand was. Michiel: “Cardiologen gebruiken veel afkortingen. Ik begreep precies wat hij zei, maar het kleinkind van deze patiënt was ook aanwezig en ik wilde het uitleggen op een manier die beiden zouden begrijpen. Daarom vroeg ik aan ChatGPT om de medische tekst van de cardioloog te hertalen voor een kind van vier. Het taalmodel kwam met zo’n lief verhaaltje, dat ook heel duidelijk was. Dat had ik zelf nooit op die manier kunnen bedenken.”
Waarom zijn hertalingen nodig?
De 2,5 miljoen laaggeletterde personen in Nederland hebben moeite met lezen, maar ook met het begrijpen van complexe informatie. Als ze ziek zijn, moeten ze soms een ingewikkelde beslissing nemen en uiteraard wil je dat ze dat goed geïnformeerd doen.
Daarnaast moeten we met de stijgende zorgvraag en het dalende aantal werkenden de zorg anders organiseren. Als we niets veranderen in de manier waarop we werken, stevenen we af op een zorginfarct. Wanneer we maximaal willen inzetten op een digitale transformatie van de zorg, moeten we goed kijken naar hoe we taken organiseren. Tebbes: “Weet je dat ik als arts ongeveer 70 procent van mijn tijd achter een computer zit?” Een deel van de rest van zijn tijd gaat op aan het hertalen van medische informatie. “Met collega’s spreken we medisch jargon, maar als ik daarna het gesprek heb met een patiënt, denken mijn hersenen op de achtergrond continu: hoe leg ik dit op een begrijpelijke manier uit? Dat kost tijd en mentale energie.”
Energie die je kunt besparen met automatische hertalingen. “De informatie die wij invoeren in het EPD wordt via patiëntenportalen beschikbaar gesteld aan de patiënt. Hoe mooi zou het zijn als de patiënt – die ons medische jargon niet spreekt – een hertaling ziet op zijn eigen niveau?”
ChatGPT kwam met zo’n lief verhaaltje over wat opa mankeerde; dat had ik zelf nooit op die manier kunnen bedenken
De vertaalfunctie van ChatGPT gebruikt Tebbes in het Slingeland Ziekenhuis regelmatig bij asielzoekers die de SEH bezoeken. Dit miste hij toen hij nog in het ziekenhuis van Deventer werkte, een stad met een grote Turkse gemeenschap. “Het is natuurlijk superbelangrijk dat patiënten informatie in hun eigen taal krijgen. Dat geldt uiteraard voor mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn, maar ook voor immigranten die wel Nederlands spreken. Want het gaat in de zorg vaak om complexe informatie. Daarbij komt dat mensen in de regel veel stress ervaren als ze in het ziekenhuis zijn, waardoor ze sowieso een groot deel van het gesprek niet onthouden.”
Met ChatGPT kun je bovendien een video maken van de geschreven tekst. Essentieel voor patiënten die analfabeet zijn, maar ook prettig om thuis aan je familie of vrienden te laten horen. Dan wordt iedereen goed geïnformeerd en kun je beter overleggen voor welke behandeloptie je kiest.
De praktijk bij Rivas en Slingerland
Twee ziekenhuizen zetten nu met hulp van D&A Conclusion concreet stappen om de patiëntenfolders te hertalen met behulp van ChatGPT: Rivas en Slingeland. Tebbes: “Hoewel de medici bij het schrijven van die folders zich zoveel mogelijk verplaatsen in de patiënt, wordt de informatie door veel patiënten toch als complex ervaren. Het is ontzettend bewerkelijk om een folder te laten hertalen door de communicatieafdeling. Dat is bij uitstek een taak die je door ChatGPT kunt laten uitvoeren. Neem de folder over een hersenschudding. De oude brochure telde circa 1500 woorden, de nieuwe slechts 500. Alle voor de patiënt essentiële informatie staat erin: wat is een hersenschudding? Waar moet ik op letten? Wanneer moet ik aan de bel trekken? Alle medische complexiteit, die alleen maar afleidde van de boodschap, is eruit gehaald.”
Vervolgstap
Nu wil Tebbes graag een plug-in ontwikkelen die het mogelijk maakt om in het EPD een webbrowser op te starten om de vertaling te doen. “Als artsen het EPD moeten vertalen, maak je het te complex en wordt het meer werk in plaats van minder. Het moet zo zijn dat wanneer een arts medische informatie invult in het EPD, er automatisch een hertaling voor de patiënt wordt gegenereerd”, zegt Tebbes. “Dan kost het de arts geen energie meer en wordt de informatie begrijpelijker voor de patiënt.”